
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
- A – bardzo ważna witamina dla prawidłowego wzrastania i dojrzewania niemowlęcia oraz funkcjonowania układu immunologicznego. Niezbędna do prawidłowego funkcjonowania błon śluzowych oraz wzroku. W niektórych badaniach zaobserwowano zwiększenie jej w przypadku zwiększenia spożycia przez mamę.
- D – ważna dla prawidłowego rozwoju, wzrastania i dla rozwoju układu immunologicznego, w mleku mamy obserwuje się jej niski poziom. Czasem obserwuje się zwiększenie stężenia w mleku w obliczu zmian pory roku i ekspozycji na światło słoneczne
- E – stymuluje rozwój układu odpornościowego dziecka, jest ważna dla rozwoju układu nerwowego. Jej poziom w mleku z czasem spada. Dieta mamy nie ma wpływu na jej poziom w mleku.
- K – w mleku mamy jest jej niski poziom, a zlokalizowana jest ona w otoczce kulek tłuszczu, niektóre badania wykazują, że dieta może mieć wpływ na jej poziom w mleku
Witaminy rozpuszczalne w wodzie
- B1 – tiamina – bierze udział w metabolizmie węglowodanów. Jej stężenie rośnie z czasem. Jest częściowo zależna od diety mamy, szczególnie kiedy mama ma niedobory
- B2 – ryboflawina – niezbędna do prawidłowego wzrastania, w mleku jest zależna od diety mamy.
- B3 – niacyna – niezbędna do procesu oddychania komórkowego. Jest wrażliwa na dietę mamy.
- B5 – kwas pantotenowy – pomaga w procesie budowy komórek
- B6 – istotna dla działania enzymów i rozwoju oraz zdrowia neurologicznego dziecka. Jej spożycie przez mamę wpływa na jej wzrost w mleku.
- B7 – biotyna -niezbędna dla prawidłowego działania enzymów oraz dla prawidłowego metabolizowania makroskładników.
- B8 – inozytol – wspiera rozwój układu nerwowego i rozwój poznawczy
- B9 – kwas foliowy – niezbędny dla procesów związanych z syntezą białek, nici RNA i DNA
- B12 – niezbędna dla prawidłowego rozwoju neurologicznego, mielinizacji neuronów, i gospodarki kwasu foliowego. Częściowo reaguje na jej spożycie przez mamę.
- C – ważna dla produkcji czynników odpornościowych i działania leukocytów oraz komunikacji międzykomórkowej. Najwięcej jest jej w siarze – najmniej w mam palaczek. Tylko niewielki wpływ na tą witaminę ma dieta matki.
- cholina – istotna dla prawidłowego funkcjonowania błon komórkowych, sygnalizacji międzykomórkowej i rozwoju mózgu. Spożycie jej przez mamę zwiększa jej ilość w mleku
- luteina – zależna jest od diety matki,

Bibliografia:
1.Şahin ÖN, Briana DD, Di Renzo GC, (eds). Breastfeeding and Metabolic Programming. Springer International Publishing: Cham; 2023.; doi: 10.1007/978-3-031-33278-4.
2.Paquette AF, Carbone BE, Vogel S, et al. The human milk component myo -inositol promotes neuronal connectivity. Proc Natl Acad Sci USA 2023;120(30):e2221413120; doi: 10.1073/pnas.2221413120.
3.Lawrence RA, Lawrence RM, Noble L, et al., (eds). Breastfeeding: A Guide for the Medical Profession. Ninth edition. Elsevier: Philadelphia, PA; 2022.
4.Young BE, Westcott J, Kemp J, et al. B-Vitamins and Choline in Human Milk Are Not Impacted by a Preconception Lipid-Based Nutrient Supplement, but Differ Among Three Low-to-Middle Income Settings—Findings From the Women First Trial. Front Nutr 2021;8:750680; doi: 10.3389/fnut.2021.750680.
5.Keikha M, Shayan-Moghadam R, Bahreynian M, et al. Nutritional supplements and mother’s milk composition: a systematic review of interventional studies. Int Breastfeed J 2021;16(1):1; doi: 10.1186/s13006-020-00354-0.
6.Kim SY, Yi DY. Components of human breast milk: from macronutrient to microbiome and microRNA. Clin Exp Pediatr 2020;63(8):301–309; doi: 10.3345/cep.2020.00059.
7.Hampel D, Dror DK, Allen LH. Micronutrients in Human Milk: Analytical Methods. Advances in Nutrition 2018;9:313S-331S; doi: 10.1093/advances/nmy017.
8.Hampel D, Dror DK, Allen LH. Micronutrients in Human Milk: Analytical Methods. Advances in Nutrition 2018;9:313S-331S; doi: 10.1093/advances/nmy017.
9.Familie Larsson-Rosenquist Stiftung, (ed). Breastfeeding and Breast Milk – From Biochemistry to Impact: A Multidisciplinary Introduction. 1. Auflage. Georg Thieme Verlag: Stuttgart New York; 2018.
10.Dror DK, Allen LH. Overview of Nutrients in Human Milk. Advances in Nutrition 2018;9:278S-294S; doi: 10.1093/advances/nmy022.
11.Ballard O, Morrow AL. Human Milk Composition. Pediatric Clinics of North America 2013;60(1):49–74; doi: 10.1016/j.pcl.2012.10.002.